خوراک های متنوعی با خـرما مـیسازند که مهمترین آنها بدین گونه نامیده میشود:
بدو = حلوا خرما bodve،گندم شنبری canbari،حـلوا کـرد halva kard،خرما بریز beriz،کلومبا kolomba،رب rob،برنج دشـو doco،رنـگینک ranginak،پسـک pesak،آسید asida،ترکی terki،بـسیسه besise،شـوله خرما cole،کم چه یـا خـرما ترک kamce،یا آردبیز،خرما بانان،سیلو،تاپو
1- شوله خرما یا آردبیز cole = ardbiz :
ابتدا خرما را از هـسته جـدا میکنند و داخل یک ظرف بزرگ ریـخه بـا دست آنـرا له مـیکنند و بـعد داخل یک پارچه بـزرگ سفید ریخته و باصطلاح لکبیز (lakbiz) میکنند
یعنی فشارش میدهند تا شیرهاش خارج شود سپس شیره خـرما را بـا کمی آرد و روغن و آب مخلوط کرده میجوشانند تـا آمـاده خـوردن شـود.
2- بـدو bidve یا حلوای خـرما:
ابـتدا مقدار 2 کیلو خرما را با ربع کیلو روغن حیوانی میجوشانند تا هسته آن جدا شود و باصطلاح بر bor بـخورد و نـرم شـود.
درحین جوشیدن خرما را با «اسم osom» (کفگیر) زیـرورو مـیکنند بـعد هـسته را جـدا مـیکنند و شیره خرما را میگیرند و سفال safal (تفاله) خرما را بیرون میریزند سپس مقداری آرد را بو میدهند باضافه مقدار لازم آب به مواد بالا اضافه میکنندو میگذارند جوش بخورد و سفت شود بعداز ایـنکه سفت شد داخل ظرف میریزند و روی آن روغعن سرخ کرده میدهند و میگذارند سرد شده و بعدأ میخورند، حلوای خرما هرچه سردتر باشد خوشمزهتر است.
قسمت بالائی دیواره مرمرین دور مزار
کتیبة سـنگ قـبر ممتاز محل
3- گندم شنبری canbari :
شنبری گیاهی است محلی که دانههای زرد بزرگ دارد ابتدا دانههای شنبری را درآب خیس کرده مقداری هم نخود و گندم خیس میکنند بعد شنبری و نخود و گندم را با هـم مـیجوشانند و مقدار لازم شیره خرما را بآن اضافه میکنند و میگذارند بپزد.
4- حلوا کرد holva kard :
ابتدا مقداری آرد گندم را خمیر میکنند و بعد بمقدار لازم آب و شیره خرما بآن اضافه میکنند و مـیگذارند بـجوشد بعد ازآن حلوا را داخل ظرف ریـخته و روی آنـرا صاف میکنند و باچاقو میبرند.
5- کمچه یا خرماترک kamce,tarak :
ابتدا مقداری آرد را با روغن سرخ میکنند و کمی دارچین بآن اضافه میکنند هسته های خرما را جدا کرده و بآن اضافه مـیکنند.
6- رنـگینگ ranginak :
ابتدا هستههای خرما را درآورده بـعد دانـههای سر خرما را به صورت عمودی و کنار هم توی ظرف میچینند و شکر آب کرده روی آن میریزند،مقداری آرد را توی روغن سرخ میکنند و روی خرما میریزند بعد با دارچین نقش و نگارهای مورد نظر را روی آن بوجود میآورند.
7- آسـید asida :
ابـتدا مقداری خرما را داخل آب پنج penj میزنند و هسته آنرا بیرون میآورند و بعد درآبکش (toros-pela) شیرهاش را میگیرند و تفاله (tolaf) آن در ظرف باقی میماند شیره آنرا در دیگ میجوشانند و مقداری روغن و آرد به آن اضافه میکنند و میجوشانند تا غـلیظ شـده و بپزد بـعد ته یک ظرف را چرب کرده و آسید را توی آن میریزند سرد که شد با کارد میبرند این غذا را پتـی Peti (خالی) یا با نان میخورند.
8- ترکی Terki :
ابتدا هستههای خرما را درمیآورند بـعد کـمی آرد و روغـن و دارچین به آن اضافه میکنند و میگذارند بپزد خنک که شد میخورند.
9- بسیسه besise :
ابتدا هستههای خرما را ازآن جدا مـیکنند بـعد مقداری آرد گندم را سرخ میکنند و لجن Lajena و زنجبیل و دارچین و شکر و بابونه اضافه کرده و میگذارند تـا بـپزد.
10- خـرما با نان:
ابتدا به مقدار ربع کیلو خرما را آماده کرده هستههای آن را جدا میکنند و شیرهاش را میگیرند ایـن شیره را در خمیر نان میریزند و بعد با آن نان درست میکنند.
11- پسک Pesak :
ابتدا هستههای خـرما را درآورده سپس مقداری آرد گـندم را بـو داده با خرمامخلوط میکنند و روغن داغ روی آن میریزند سرد که شد میخورند.
12- خرما تاپو tapu :
وقتی خرما کاملأ خشک شد ابتدا هستههای آنرا درآورده و روی آن زنجبیل کوبیده، دارچین، زیره، کنجد،خسرودار میریزند و یکروز جلوی آفتاب مـیگذارند بعد مواد فوق را داخل تاپو tapu یاخمره خم ( xoma یا منکل mankal ) میریزند و با دست فشار میدهند که پائین برود و فضای خالی بین آن نباشد و سرآن را میبندند و میگذارند برای زمستان. خرماتاپو غذای زمستانی روستائیان جـنوب اسـت،این غذا را با نان یا ارد arde یا سفیدی lorak میخورند.
اول ماه آرمه دوشابی را روی محتویات خرما میریزند بطوریکه تمام خرما در شیره غرق شود بعد در خمره را با گل بسته و یکماه بعد ازآن استفاده میکنند.
13- لورک (lorak) :
شـیر را تـوی خیگ میزنند بعد آنرا روی چاله گرم میکنند و بعداز اینکه خنک شد توی کیسه سفیدی میریزند تا آبش برودو بعد که سفت شد با خرما تاپو میخورند.
14- ارم دشابی arme-dosabi :
آرمه دوشـابی را اول سـرما (تقریبأ برج عقرب «آبان») درست میکنند ابتدا مقداری خرما را در دیگ (Patil) ریخته با آب میجوشانند تا اینکه تمام شیره آرمه درآب حل شود سپس آنرا با گونی صاف کرده و تفاله آنرا مـج (moj) گـرفته (تـفاله را به حیوان میدهند) و باز شـیره را مـیجوشانند تـا تقریبأ یک چهارم آن باقی بماند و غلیظ بشود این شیره را روی خرما تاپو میریزند.
15- خرتوت (xara tota) :
خرما را قبل ازاینکه به مرحله تک دم tak dom برسد از درخـت چـیده و خـشک میکنند اینرا خرما خرک میگویند و بصورت خشک مـصرف مـیکنند.
16- سیلو (silu) :
خرما را قبل از اینکه به مرحله تک دم (takgom) برسد میچینند و دانهها را از وسط نصف میکنند و در آفتاب میگذارند تا خشک شود و در گـذشته سـیلو را بـجای نقل و نبات هنگام سرتراشان و لباسپوشان روی سر عروس و داماد میریختند
با خرما سایر هم خوراکی های متنوعی میتوان درست کرد
- ۰ ۰
- ۰ نظر